Daar de dagen reeds korter geworden zijn, zal menigeen veelal in het donker lopen al dan niet geholpen door kunstlicht. Verder kan het winterse weer er voor zorgen dat fietspad en/of trottoir bezaaid liggen met bladeren en/of takken. Die ons overigens ook het zicht op de eventueel daaronder liggende oneffenheden ontneemt. Al met al neemt hierdoor de kans dat je jezelf verstapt toe. Hoewel je daarbij het risico loopt de knie of de rug te blesseren is m.i. de kans op een enkel blessure het grootst.

Indien bij het verstappen de voet naar binnen klapt waardoor de buitenkant van de enkel overrekt wordt, spreekt men van een verstuikte of verzwikte enkel. Tijdens dit verstappen wordt het gewrichtskapsel met daarin de gewrichtsbanden overrekt welke hierdoor beschadigd raken en afhankelijk van de ernst zal er een geringe tot ernstige bloeding optreden. Deze bloeding zorgt voor de zwelling rond enkel en op de wreef in het bijzonder. Er ontstaat dan vaak een eivormige zwelling iets onder de buitenenkel, deze kan in de loop van de daarop volgende dagen blauw en paars verkleuren en uit eindelijk zelfs groen worden.

Overigens kan het in echt ernstige gevallen zo zijn dat de gewrichtsbanden zelfs afscheuren.

In ieder geval zal bovenstaande gebeurtenis er in de meeste gevallen toe lijden dat verder hardlopen onmogelijk is.

Wat te doen wanneer je de enkel verstuikt?

1. Houd de schoen bij voorkeur aan en maak de schoen ook niet los, dit voorkomt overmatige zwelling bij gebrek aan ijs en drukverband.(indien je je vlakbij een sloot bevindt, kan je daarin de enkel minimaal. 10 min. koelen, echter moet je dan geen verwondingen hebben aan voet of enkel).
2. Belast de enkel zo min mogelijk. Maar je moet natuurlijk nog wel terug naar huis dus je zult voorzichtig moeten lopen indien mogelijk laat je dan ondersteunen, dit voorkomt verergering van de bloeding en dus de zwelling
3. Koelen met een zak ijs of coolpack minimaal 10 min. korter dan 10 min. kan averechts werken!!
4. Breng een drukverband aan.
5. Ga met de voet hoog zitten (voet hoger dan de lies).

Stap 3 t/m 5 is er opgericht dat de zwelling zo veel mogelijk wordt beperkt.
Dit is van belang omdat minder zwelling ook minder pijn betekend bovendien wordt de bewegelijkheid dan ook minder beperkt.

6. Is de pijn erg hevig en vertrouw je het niet raadpleeg dan altijd huisarts of ga direct naar de EHBO van het dichtstbijzijnde Ziekenhuis. Daar kunnen ze een foto maken om te zien of er iets gebroken is.

NB Onder ideale omstandigheden past men de I.C.E.regel toe. Waarbij ICE staat voor ijs (koelen) en per letter staat de “I” voor Immobiliseren (het gewricht vast zetten met een zwachtel, gips of tape) de “C” staat voor Compressie (d.m.v. druk verband,elastische zwachtel) en de “E” staat voor Elevatie (wat zoveel wil zeggen zorg dat de “enkel” hoog ligt).

Hoe kun je het herstel bespoedigen?!
Blijf in de dagen na het trauma een drukverband of zwachtel dragen en draag bij voorkeur steungevend schoeisel. Is belasten nog niet mogelijk blijf dan met de voet hoog zitten en gebruik bij het voortbewegen krukken. Kun je alweer enigszins steunen op de voet, probeer dan bij het lopen de voet zo normaal mogelijk te belasten en wikkel de voet ook zo normaal mogelijk af. Doe dit alleen als de pijn dit toelaat, door kleine stappen te nemen maak je het jezelf een stuk gemakkelijker.

Ook kun je oefeningen doen om de beweeglijkheid van de enkel te optimaliseren.
Bijvoorbeeld ’s ochtends voordat je opstaat uit bed, draai dan voorzichtig eerst de enkel los links & rechtsom, dit kun je ook doen nadat je een tijdje gezeten hebt. Zodra je weer op aangedane been (op één been) kunt staan maak daar dan een oefening van door te proberen enige tijd op één been te blijven staan bijvoorbeeld tijdens het tandenpoetsen. Dit is een goede oefening om de balans te trainen en het traint tevens het gewrichtsgevoel wat ook door het trauma gestoord zal zijn.

Uit onderzoek is gebleken dat door met name dit soort balans/stabiliteitsoefeningen de kans op recidief (herhaling van het trauma) aanzienlijk afneemt. Blijf je overigens na het trauma pijn houden, blijft de enkel erg stijf of duurt het herstel erg lang dan kan fysiotherapie je daarbij uiteraard van dienst zijn.

Jack Jongejan